Τα μεγάλα έργα που αφορούν τη διαχείριση των υδάτων είναι στην πρώτη γραμμή

των πολιτικών προτεραιοτήτων της κυβέρνησης τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας απόψε στην παρουσίαση του Ολοκληρωμένου Προγράμματος Υποδομών Αγροτικής Ανάπτυξης και Μετριασμού των Επιπτώσεων της Κλιματικής Κρίσης μέσω ΣΔΙΤ.

Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι η Ελλάδα έχει να δρομολογήσει ένα μεγάλο συνεκτικό σχέδιο αρδευτικών έργων ουσιαστικά από τη δεκαετία του '60» και πρόσθεσε:

"Με κάποιες δεκαετίες απόσταση ερχόμαστε και πάλι και θέτουμε τα μεγάλα έργα που αφορούν τη διαχείριση των υδάτων στην πρώτη γραμμή των πολιτικών μας προτεραιοτήτων".

Να σημειωθεί ότι ο σχεδιασμός της κυβέρνησης περιλαμβάνει την κατασκευή 21 μεγάλων αρδευτικών έργων με κύριους στόχους την αποτελεσματική άρδευση αγροτικών περιοχών, την καλή διαχείριση των υδάτινων πόρων, την αύξηση της αγροτικής παραγωγής και την τόνωση της περιφερειακής ανάπτυξης.

Ο πρωθυπουργός επισήμανε επίσης ότι σήμερα η κυβέρνηση έχει στη διάθεσή της τα χρηματοδοτικά εργαλεία "για να μπορέσουμε -σε διαφορετικές συνθήκες, πιο δύσκολες λόγω της κλιματικής αλλαγής- να κάνουμε πράξη ένα έργο το οποίο έχει πανελλήνιο αποτύπωμα και αντιμετωπίζει χρόνια προβλήματα έλλειψης αρδευτικού νερού σε πολλές περιοχές της χώρας», προσθέτοντας πως χάρη στα νέα έργα θα αντιμετωπιστούν επίσης οι απώλειες υδάτων που παρατηρούνται σε παλιά δίκτυα μεταφοράς και διανομής".

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε επίσης ότι τα έργα θα έχουν ουσιαστικό οικονομικό και θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, υποστηρίζοντας την πρωτογενή παραγωγή.

«Τα έργα αυτά είναι κορυφαίας σημασίας για μία χώρα η οποία επενδύει στον πρωτογενή της τομέα και που θέλει οι αγρότες της να μην έχουν άγχος για το απαραίτητο συστατικό της αγροτικής παραγωγής, που είναι το νερό. Να μην καταφεύγουν σε ακριβές γεωτρήσεις οι οποίες, όπως γνωρίζετε, συχνά έχουν πολύ σημαντική περιβαλλοντική επιβάρυνση», είπε ο πρωθυπουργός, προσθέτοντας πως οι παρεμβάσεις θα αποφέρουν πολύπλευρα οφέλη και σε δεύτερο χρόνο.

«Αρκεί να δει κανείς τους υδροβιοτόπους οι οποίοι δημιουργήθηκαν από έργα που κατασκευάστηκαν σε άλλες δεκαετίες του 20ου αιώνα για να αντιληφθεί κανείς πόσα παράπλευρα αναπτυξιακά οφέλη μπορεί να έχει μία περιοχή από τέτοια έργα, τα οποία φτιάχτηκαν κατ' αρχάς για να καλύψουν ανάγκες άρδευσης και ύδρευσης, πλην όμως στην πορεία έγιναν τουριστικοί προορισμοί αλλά και προορισμοί ιδιαίτερης περιβαλλοντικής ευαισθησίας», τόνισε χαρακτηριστικά.

Ο πρωθυπουργός σημείωσε ακόμα τα οφέλη που θα αποφέρει η Συνεργασία Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα για την υλοποίηση αυτών των μεγάλων παρεμβάσεων, για τις οποίες θα αντληθούν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και από εθνικά προγράμματα.

«Και η συμμετοχή των ιδιωτών είναι καθοριστικής σημασίας, διότι η όλη λογική του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ακριβώς να κινητοποιήσει ιδιωτικά κεφάλαια. Και η δυνατότητα πια να κατασκευάζουμε αυτά τα έργα με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα -είναι δοκιμασμένη αυτή η μέθοδος- για πρώτη φορά θα την χρησιμοποιήσουμε σε αυτή την έκταση σε τέτοια έργα», είπε ο πρωθυπουργός.

«Αυτό φυσικά μας λύνει και το πρόβλημα της υποστήριξης, της συντήρησης και της παρακολούθησης των έργων καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους» προσέθεσε.

Παρεμβάσεις για μια πιο ισχυρή και πράσινη αγροτική οικονομία

Η πρώτη δέσμη οκτώ έργων, που θα υλοποιηθούν μέσω ΣΔΙΤ και παρουσιάστηκε σήμερα, περιλαμβάνει: τη μεταφορά νερού από τον ποταμό Νέστο στην κοιλάδα της Ξάνθης, τον εκσυγχρονισμό των δικτύων άρδευσης ΤΟΕΒ Ταυρωπού, τη λιμνοδεξαμενή Χοχλακιών Σητείας, το φράγμα και δίκτυο στον 'Αγιο Ιωάννη Ιεράπετρας, το φράγμα στο Μπουγάζι Δομοκού, το φράγμα Μιναγιώτικο στην περιοχή της Πύλου, το φράγμα στο Λιβάδι Αράχωβας και το αρδευτικό δίκτυο στην περιοχή Υπέρεια - Ορφανά Καρδίτσας.

Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, υπολογίζεται ότι τα οκτώ έργα, στην τελική τους ανάπτυξη, θα ωφελούν περισσότερους από 36.000 αγρότες και θα εξυπηρετούν την άρδευση περίπου 456.000 στρεμμάτων, ενώ παράλληλα θα καλύψουν τις υδρευτικές ανάγκες της πόλης της Αράχωβας και διάφορων άλλων οικισμών.

Θα υλοποιηθούν με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα που προβλέπουν την παράδοσή τους έως το τέλος του 2025.

Τα έργα θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης των επόμενων χρηματοδοτικών περιόδων και το εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Ολόκληρη η ομιλία του πρωθυπουργού έχει ως εξής:

Κύριε Αντιπρόεδρε,

Κύριοι Υπουργοί, Κύριοι Γενικοί Γραμματείς,

Κύριοι συνάδελφοι,

Κύριοι Δήμαρχοι,

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω δίνοντας θερμά συγχαρητήρια στην ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αλλά και σε όλα τα συναρμόδια Υπουργεία γι' αυτό το εξαιρετικά συνεκτικό, αλλά και ταυτόχρονα πολύ σημαντικό, αναπτυξιακό σχέδιο για την πατρίδα μας.

Θυμάμαι όταν ξεκινήσαμε αυτές τις συζητήσεις με την προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αγαπητέ Σπήλιο, που διαπιστώσαμε ότι ουσιαστικά στον τομέα των μεγάλων αρδευτικών έργων υπήρχε -επιτρέψτε μου να το πω- ένα οργανωτικό χάος: κανένας κεντρικός προγραμματισμός, καμία αίσθηση του επείγοντος της παρέμβασης που έπρεπε να γίνει, καμία αντίληψη για τα καινούρια χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε προς όφελός μας.

Και τότε, υπό την καθοδήγηση του τότε Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και νυν Υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος, του Κώστα Σκρέκα, έγιναν τα πρώτα βήματα που προετοίμασαν ουσιαστικά το έδαφος γι' αυτό το οποίο είδαμε σήμερα.

Το τι κάνουμε νομίζω ότι είναι απολύτως προφανές σε όλους. Η χώρα έχει να δρομολογήσει ένα μεγάλο συνεκτικό σχέδιο αρδευτικών έργων ουσιαστικά από τη δεκαετία του '60. Και σήμερα έχουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία για να μπορέσουμε -σε διαφορετικές συνθήκες, πιο δύσκολες λόγω της κλιματικής αλλαγής- να κάνουμε πράξη ένα έργο το οποίο έχει πανελλήνιο αποτύπωμα και αντιμετωπίζει χρόνια προβλήματα έλλειψης αρδευτικού νερού σε πολλές περιοχές της χώρας.

Δεν θα επαναλάβω τα όσα ειπώθηκαν. Γνωρίζω όμως, γιατί βλέπω εδώ και εκπροσώπους από την Περιφέρεια, ότι το κάθε ένα από αυτά τα έργα τα οποία σας παρουσίασαν σήμερα έχει τη δική του ξεχωριστή τοπική σημασία.

Αγαπητέ μου Περιφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, γνωρίζω πόσο σημαντικό είναι για την πεδιάδα της Ξάνθης το έργο της μετακίνησης των υδάτων του Νέστου, ένα έργο το οποίο -εξ όσων γνωρίζω- συζητιέται δεκαετίες.

Αγαπητέ μου Κώστα, εκπρόσωποι της Καρδίτσας, δύο έργα τα οποία εντάσσονται στο πρώτο κύμα των μεγάλων αρδευτικών έργων, ειδικά το έργο του Ταυρωπού έχει τεράστια σημασία. Διότι δεν χρειάζεται μόνο να φτιάχνουμε καινούργια φράγματα, πρέπει να παρεμβαίνουμε και στα ίδια τα αρδευτικά δίκτυα, να τα εκσυγχρονίζουμε.

Διότι γνωρίζουμε σήμερα ότι ένα από τα μεγάλα μας προβλήματα στη διαχείριση των νερών δεν αφορά μόνο το γεγονός ότι το νερό λιγοστεύει σε κάποιες περιοχές της χώρας. Αφορά και τις απώλειες. Ειδικά στα δίκτυα μεταφοράς νερού, τα πιο πεπαλαιωμένα, από το 80% του νερού που κατευθύνεται στην άρδευση ένα μεγάλο κομμάτι του χάνεται, πολύ απλά επειδή δεν έχουμε την απαραίτητη τεχνογνωσία και τα σύγχρονα εκείνα δίκτυα έτσι ώστε να περιορίσουμε στο μέτρο του εφικτού αυτές τις απώλειες.

Κατά συνέπεια, τα έργα αυτά είναι κορυφαίας σημασίας για μία χώρα η οποία επενδύει στον πρωτογενή της τομέα και που θέλει οι αγρότες της να μην έχουν άγχος για το απαραίτητο συστατικό της αγροτικής παραγωγής, που είναι το νερό. Να μην καταφεύγουν σε ακριβές γεωτρήσεις οι οποίες, όπως γνωρίζετε, συχνά έχουν πολύ σημαντική περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Και νομίζω ότι τα δευτερεύοντα περιβαλλοντικά οφέλη από αυτό το πρόγραμμα είναι απολύτως προφανή. Αρκεί να δει κανείς τους υδροβιοτόπους οι οποίοι δημιουργήθηκαν από έργα που κατασκευάστηκαν σε άλλες δεκαετίες του 20ου αιώνα για να αντιληφθεί κανείς πόσα παράπλευρα αναπτυξιακά οφέλη μπορεί να έχει μία περιοχή από τέτοια έργα, τα οποία φτιάχτηκαν κατ' αρχάς για να καλύψουν ανάγκες άρδευσης και ύδρευσης, πλην όμως στην πορεία έγιναν τουριστικοί προορισμοί αλλά και προορισμοί ιδιαίτερης περιβαλλοντικής ευαισθησίας.

Το δεύτερο πολύ σημαντικό είναι ο τρόπος με τον οποίο θα δρομολογηθεί το πρόγραμμα αυτό. Και νομίζω ότι αναφέρθηκε πολύ αναλυτικά και ο Θόδωρος Σκυλακάκης και ο Νίκος Παπαθανάσης στα διαφορετικά χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας και στο γεγονός ότι δρομολογούμε για πρώτη φορά τέτοια έργα με τη μέθοδο της Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα.

Εδώ θέλω να καταστήσω απολύτως σαφές ότι για να υλοποιηθεί το σχέδιο αυτό απαιτείται ταχύτητα και μεγάλη συμμόρφωση στα χρονοδιαγράμματα τα οποία εμείς οι ίδιοι θέτουμε. Έχει δίκιο ο Θόδωρος όταν λέει ότι οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης έρχονται με αρκετές αιρεσιμότητες, όχι μόνο ως προς τον τρόπο αξιοποίησής τους, αλλά και ως προς τις διαδικασίες αξιοποίησής τους.

Αρα, αγαπητέ μου Γενικέ, το βάρος της ευθύνης περνάει σε εμάς να τηρήσουμε τα χρονοδιαγράμματα, να ωριμάσουμε τις μελέτες, να αποσπάσουμε τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις και να δρομολογήσουμε τα έργα αυτά με την ταχύτητα και με τη συνέπεια που οι χρηματοδοτικοί πόροι επιβάλουν.

Όμως και η συμμετοχή των ιδιωτών είναι καθοριστικής σημασίας, διότι η όλη λογική του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ακριβώς να κινητοποιήσει ιδιωτικά κεφάλαια. Και η δυνατότητα πια να κατασκευάζουμε αυτά τα έργα με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα -είναι δοκιμασμένη αυτή η μέθοδος- για πρώτη φορά θα την χρησιμοποιήσουμε σε αυτή την έκταση σε τέτοια έργα. Και βέβαια αυτό φυσικά μας λύνει και το πρόβλημα της υποστήριξης, της συντήρησης και της παρακολούθησης των έργων καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Αρα, ο τρόπος με τον οποίο θα κατασκευαστούν αυτά έργα έχει και αυτός την ξεχωριστή του σημασία.

Τέλος, θέλω να επισημάνω ότι τα ζητήματα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων δεν αφορούν μόνο έργα αυτής της φύσης. Είναι ένα πρόβλημα το οποίο είναι πολύ πιο σύνθετο.

Η τεχνολογία μπορεί να μας βοηθήσει πολύ και ως προς τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούμε το νερό στην ίδια την αγροτική παραγωγή: πώς θα παράγουμε δηλαδή ποιοτικά αγροτικά προϊόντα με λιγότερο νερό, πώς θα παρακολουθούμε την κατανάλωση του νερού, πώς δεν θα καταφεύγουμε στην εύκολη σπατάλη με τη δικαιολογία ότι υπάρχει άπλετο νερό -μέχρι που να διαπιστώσουμε κάποια στιγμή ότι το νερό δεν είναι τόσο πολύ όσο πιστεύαμε.

Και για τους εκπροσώπους που έχουμε εδώ του θεσσαλικού κάμπου, γνωρίζετε ότι, κάνοντας την αυτοκριτική μας, πολλές φορές καταφύγαμε σε μια τέτοια πλειοδοσία ως προς τη χρήση του νερού.

Κατά συνέπεια, το πρόβλημα είναι πολύ πιο σύνθετο αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να λυθεί εάν δεν αντιμετωπίσουμε χρόνιες ελλείψεις ως προς τα βασικά έργα υποδομής άρδευσης.

Ένα πρώτο βήμα, λοιπόν, πολύ σημαντικό γίνεται με αυτό το έργο, το πρόγραμμα «Ύδωρ 2.0». Θα αναμένω με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και την ωρίμανση των υπόλοιπων έργων έτσι ώστε να φτάσουμε τελικά στα 21 έργα τα οποία -όπως είπα- κάθε ένα από αυτά έχει μία ξεχωριστή μεγάλη σημασία για κάθε Περιφερειακή Ενότητα της χώρας, ειδικά για αυτές οι οποίες γνωρίζουμε από τα προβλεπτικά μας μοντέλα ότι θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερο πρόβλημα λειψυδρίας.

Το Λασίθι ενδεικτικά, είναι εδώ ο Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, είναι μία από τις περιοχές στις οποίες η λειψυδρία ήδη χτυπάει κόκκινο. Κατά συνέπεια είναι και αυτό κάτι το οποίο λαμβάνεται υπόψη όταν αξιολογούμε τα έργα αυτά και αποφασίζουμε πού θα κατανείμουμε τους πόρους που έχουμε στη διάθεσή μας.

Τέλος, δεν το κάνω συχνά αλλά επιτρέψτε μου μία προσωπική αναφορά στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο οποίος είχε ένα πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον -πριν από την εποχή του- για τα ζητήματα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων.

Ίσως κάποιοι θα θυμάστε ότι οι αρχές της δεκαετίας του '90 ήταν εποχές όπου αντιμετωπίζαμε και τότε πρόβλημα λειψυδρίας, αντιμετωπίζαμε πρόβλημα ύδρευσης. Πολλά σημαντικά έργα υποδομής δρομολογήθηκαν και ολοκληρώθηκαν ως προς την ύδρευση της Αθήνας αλλά δρομολογήθηκε και ένα πολύ σημαντικό έργο μικρών και μεσαίων λιμνοδεξαμενών, το οποίο έλυσε προβλήματα άρδευσης και ύδρευσης για πολλές δεκαετίες.

Ένα εκ των οποίων, αγαπητέ μου κύριε Αντιπρόεδρε, γνωρίζοντας την αγάπη σας για τη Μύκονο, είναι τα δύο φράγματα της Μυκόνου, τα οποία επέτρεψαν στη Μύκονο να είναι αυτό που είναι σήμερα. Διότι αν δεν υπήρχαν τα φράγματα αυτά η Μύκονος δεν θα είχε νερό, θα ήταν εξαρτημένη από τις μεταφορές νερού και είναι πολύ αμφίβολο αν θα μπορούσε να έχει την ανάπτυξη, τη δυναμική από την οποία ωφελούνται πρώτα και πάνω από όλα οι κάτοικοι της.

Επομένως, με κάποιες δεκαετίες απόσταση ερχόμαστε και πάλι και θέτουμε τα μεγάλα έργα που αφορούν τη διαχείριση των υδάτων στην πρώτη γραμμή των πολιτικών μας προτεραιοτήτων. Και επειδή το προσωπικό μου ενδιαφέρον, αγαπητέ μου Υπουργέ, για το θέμα αυτό είναι έντονο, να γνωρίζετε όλοι οι συναρμόδιοι Υπουργοί ότι θα παρακολουθώ με πολύ μεγάλη προσοχή τα χρονοδιαγράμματα και την υλοποίησή τους.

 

Και πάλι συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές