Σαν σήμερα στις 17:15 το απόγευμα της 27 ης Οκτωβρίου του 1999, δολοφονήθηκε μέσα στο Αρμενικό κοινοβούλιο ο τότε πρωθυπουργός της χώρας, Βασκέν Σαρκισιάν.

Ένας άνθρωπος θρύλος για την Αρμενία και το λαό της. Ήταν ο άνθρωπος όπου μετά την πτώση του Σοβιετικού καθεστώτος, όταν οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν κατέλαβαν μέρος του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ο Βασκέν Σαρκισιάν συγκρότησε τον πρώτο Αρμενικό στρατό, αποτελούμενο από εθελοντές και πολέμησε. Φτιάχτηκαν 26 διμοιρίες με 2.300 άνδρες. Αυτή ήταν η πρώτη στρατιωτική δύναμη της χώρας και με υποτυπώδη οπλισμό κράτησε του Αζέρους και δεν κατέλαβαν όλη την περιοχή.

Στα 1991, ο τότε πρόεδρος της χώρας Λεβόν Ντερ Πετροσιάν, τον διόρισε ως τον πρώτο Υπουργό Άμυνας της Αρμενίας.

Στα 1992 όταν οι Αζέροι ανακατέλαβαν εδάφη του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ο Σαρικισιάν προσπάθησε να συγκεντρώσει περισσότερους εθελοντές για να στελεχώσει τις ένοπλες δυνάμεις της περιοχής. Έλεγε στον κόσμο πώς αν κατάφερνε να συγκεντρώσει 10 -15 άτομα από κάθε περιοχή θα έφτιαχνε μια δύναμη 500 ανδρών και με επικεφαλής τον ίδιο στο πεδίο της μάχης θα πολεμούσαν τον εχθρό σε μια δύσκολη περιοχή, σε μάχες υψηλού ρίσκου με πιθανότητες επιβίωσης 50 – 50, που θα διεξάγονταν στο Μανταγκέρτ.

Κατάφερε όχι μόνο να εμπνεύσει τον κόσμο και να καταταγεί, αλλά να τους κρατήσει υψηλά το φρόνημα και να κερδίσουν τον πόλεμο, απελευθερώνοντας από τις εχθρικές δυνάμεις, όλο το Αρτσάχ (Ναγκόρνο Καραμπάχ).

Στα επόμενα χρόνια έβλεπε ότι η χώρα δεν βαδίζει σωστά. Διαφώνησε με την πολιτική του προέδρου Πετροσιάν στο θέμα των διαπραγματεύσεων με τους Αζέρους για το Αρτσάχ (Καραμπάχ) και τον οδήγησε σε παραίτηση. Στις εκλογές του 1999 έθεσε υποψηφιότητα, αφού πρώτα συγκέντρωσε μια ομάδα βετεράνων του πολέμου και συνέπραξε με το κομμουνιστικό κόμμα. Κέρδισε τις εκλογές και έγινε πρωθυπουργός. Εργάστηκε προς την κατεύθυνση της εξυγίανσης και εκδημοκρατισμού της χώρας. Ήθελε να εκδιώξει τη Μαφία που είχε παρεισφρήσει από την πρώτη στιγμή της ανεξαρτησίας και έκανε κουμάντο στον τόπο. Δεν πρόλαβε όμως, γιατί το απόγευμα της 27 ης Οκτωβρίου εισέβαλαν στο κοινοβούλιο πέντε ένοπλοι, κρατώντας καλάσνικοφ και άρχισαν να πυροβολούν. Σκότωσαν σχεδόν εξ’ επαφής τον Πρωθυπουργό Βασκέν Σαρκισιάν, τον πρόεδρο της βουλής, τρεις υπουργούς της κυβέρνησης και άλλους τρεις βουλευτές. Τραυματίστηκαν 30 άτομα και όλοι οι άλλοι κρατήθηκαν όμηροι, μέχρι το πρωί, όπου κατόπιν διαπραγματεύσεων, αφέθηκαν ελεύθεροι οι όμηροι και τα ξημερώματα παραδόθηκαν στις αρχές και οι δολοφόνοι.

Έγινε η δίκη, αλλά ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκαν τα πραγματικά αίτια αυτών των δολοφονιών. Αρχικά οι δράστες, υποστήριξαν ότι έκαναν πραξικόπημα γιατί η χώρα δεν ήταν σε δημοκρατική πορεία.

Τα σενάρια ήταν πολλά. Άλλα μιλούσαν για εντολή εξόντωσης που είχε δώσει ο τότε πρόεδρος της χώρας Ρομπέρτ Κοτσαριάν, γιατί με την εκλογή του Σαρκισιάν στην πρωθυπουργία είχε χάσει αρμοδιότητες και εξουσίες. Άλλα σενάρια πάλι μιλούσαν για αμερικανικό δάχτυλο που έχανε την επιρροή που είχε αρχίσει να ασκεί στη χώρα, άλλα πάλι ότι οι Ρώσοι ήταν πίσω από τη δολοφονία, γιατί δεν συμφωνούσαν με τις εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν και τέλος άλλα σενάρια ήθελαν να τους έχει εκτελέσει η Μαφία που λυμαίνονταν τη χώρα και ο Σαρκισιάν είχε βάλει σκοπό να τελειώνει μαζί τους και να οδηγηθεί η χώρα στην ομαλότητα και τον εκδημοκρατισμό.

Σήμερα ο Βασκέν Σαρκισιάν θεωρείται από τους Αρμένιους ο μεγαλύτερος εθνικός ήρωας της σύγχρονης ιστορίας της χώρας.

Τον άνθρωπο αυτό τον γνώρισα στα 1992, όταν βρέθηκα στον πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ για λογαριασμό της ΕΡΤ στην οποία εργαζόμουν εκείνη την περίοδο και είχα πάει για να καλύψω δημοσιογραφικά την εξέλιξη του πολέμου. Έμεινα στο μέτωπο περίπου ένα μήνα. Συναντήθηκα αρκετές φορές μαζί του και μάλιστα εκείνη την περίοδο είχε αναλάβει και ένα ακόμη σημαντικό πόστο, της ανάπτυξης της Νοτίου Αρμενίας, περιοχή ζωτικής σημασίας για τη χώρα, αφού έπρεπε να διασφαλιστεί η μοναδική πρόσβαση προς τον έξω κόσμο που είχε η Αρμενία και ήταν αυτή που διέσχιζε τον ποταμό Αξό προς το Ιράν. Η υπόλοιπη χώρα ήταν σε αποκλεισμό από τους Τούρκους, τους Αζέρους, το Ναχιστεβάν και τη Γεωργία, στην οποία είχε ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος. Κατάφερε, παρά τις χιλιάδες δυσκολίες, να φτιάξει ένα υποτυπώδες οδικό δίκτυο και να διακινείται το εμπόριο από το συγκεκριμένο πέρασμα και φυσικά να το κρατήσει ανοιχτό με νύχια και με δόντια.

Στη φωτογραφία βρισκόμαστε σε ένα στρατόπεδο. Εκεί είδα το πώς σέβονταν και θαύμαζαν οι στρατιώτες τον Σαρκισιάν. Κρέμονταν από τα χείλη του και ήταν έτοιμοι να θυσιαστούν για όλα όσα τους είχε εμπνεύσει. Ένας χαρισματικός άνθρωπος, προσηλωμένος στο στόχο του, χωρίς ακρότητες, υπερβολές και αλαζονεία που προκαλεί η εξουσία. Ενέπνεε τους γύρω του και είχε αποκτήσει πιστούς φίλους, αλλά και φανατικούς εχθρούς, γιατί τους χάλαγε τα σχέδια.

Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό μου αρχείο.